Dziecko z DCD - (Developmental Coordination Disorder) czyli z Zespołem Rozwojowego Zaburzenia Koordynacji Ruchowej

DCD ( Developmental Coordination Disorder) czyli Rozwojowe Zaburzenie Koordynacji Ruchowej to taki zespół chorobowy, który wkradł się w nasze coraz bardziej cywilizowane życie XXI wieku i gnębi fizycznie i psychicznie coraz więcej dzieci.

Najbardziej podatne według nas są dzieci „delikatne” genetycznie i środowiskowo.

W dużym lub małym stopniu są to dzieci objęte tzw. „Nanny Syndrome" (najczęściej kraje arabskie i Chiny) gdzie niania- aby utrzymać swoją pozycję u pracodawcy robi absolutnie wszystko za dziecko 5-8 letnie. Nosi je, aby nóżki nie bolały, ubiera, myje, karmi zabawia itp.

Negatywny wpływ na prawidłowy rozwój ruchowy dziecka ma obecny sedenteryjny tryb życia, pełen komputerów, tabletów i gier komputerowych.

jeżeli rodzice, zwłaszcza ojcowie chłopców mieli koordynacyjne problemy- to ich dzieci – zwłaszcza chłopcy- najpewniej też będą je miały
jeżeli dziecko pomija ważne etapy rozwoju niemowlęcego – będzie najpewniej narażone na niepowodzenia szkolne w procesie uczenia się pisania, czytania, zachowania a nieraz mowy.
jeżeli dziecko w okresie 8-12 miesiąca życia nie siedzi samodzielnie, nie raczkuje, nie chodzi a dalej w wieku 4-lat nie potrafi stać na jednej nodze, a w wieku 5 lat nie potrafi jeżdzicć na rowerze, skakac przez skakankę – to jest ogromne prawdopodobieństwo, że nie będzie dobrze radziło sobie w szkole z pisaniem literek i czytaniem. Mowa może być opóżniona, emocje będą mało zrównoważone i społecznie dziecko może być nie zaakceptowane przez rówieśników.

Koordynacja ruchowa to zespół kompleksowych składników fizycznych i poznawczych, których najczęsciej nie doceniamy, uważamy za oczywiste przy normalnym rozwoju dziecka.

Płynny, docelowy ruch, zarówno dużej jak i małej motoryki wymaga harmonijnego funkcjonowania wszystkich zmysłów, przetwarzania tych informacji w centralnym układzie nerwowym oraz koordynacji w egzekwowaniu mózgowych funkcji (np. woli, motywacji, planowania ruchowego, koncentracji).

Ogromne znaczenie mają też wypracowane u dziecka „szablony ruchowe” osiągane drogą doświadczeń ruchowych i ich powtórzeń.

Główne elementy składowe funkcji ruchu:

- napięcie mięśniowe

a. prawidłowe- dzieci prezentują harmonijny rozwój i aktywność wszystkich grup mięśniowych, pracujących w zrównoważonym napięciu mięśniowym

b. zbyt niskie – hypotoniczne – dzieci wydają się być bardzo wiotkie – jak gałgankowe lalki, mają problemy w utrzymaniu postawy siedzącej – wolą leżeć na podłodze – w szkole najczęściej leżą na ławce, nie potrafią utrzymać prawidłowej postawy ciała przy pisaniu, rysowaniu. Szybko się męczą pracą szkolną – muszą zwalczać niskie napięcie tracąc dużo energii na utrzymanie prawidłowej pozycji ciała podczas zajęć.

c. zbyt wysokie- hypertoniczne – dzieci wydają się być bardzo mocne, silne ale też sztywne. Ruchy ich nie są płynne i wydają się automatyczne jak u robota. Precyzyjne ruchy są trudne do osiągnięcia.

- duża motoryka

Duża motoryka ciała to możliwość dziecka do wykonywania czynności ruchowych które wymagają dużych mięśni albo grup mięśniowych. Mięśnie albo grupy mięśniowe powinny współdziałać w pełnej koordynacji do osiągnięcia określonego ruchu albo łańcucha ruchowego. Przykładami zachowań dużej motoryki są: chodzenie, bieganie, rzucanie piłki, skoki obunóż stanie na jednej nodze, granie w klasy, pływanie. Postawa ciała jest bardzo ważnym elementem, który należy brać pod uwagę w umiejętnościach dużej motoryki. Odpowiednia postawa ciała może spowodować całkowitą różnicę pomiędzy możliwością albo brakiem możliwości w egzekwowaniu ruchu.

- mała motoryka

Czynności małej motoryki ciała składają się z ruchu małych mięśni, które współpracują ze sobą w zorganizowanym i subtelnym procesie. Mała motoryka obejmuje m.in ruch rąk, stóp i mięśni głowy ( takich jak język, wargi, mięśnie twarzy). Koordynacyjne umiejętności małej motoryki zaczynają się w 6ym miesiącu życia dziecka, kiedy dziecko zaczyna przekładać przedmiot z jednej ręki do drugiej, przekraczając równocześnie linię środkową ciała. Tak powstaje umiejętność pisania i czytania. Przykładami zachowowań małej motoryki są: pisanie, szycie, rysowanie, nawlekanie koralików, zawiązywanie sznurówek, gwizdanie, wymawianie słów, dmuchanie baniek mydlanych. Wiele dzieci, które mają trudności z małą motoryką, mają równocześnie trudności w artykuowaniu dżwięków i słów.

- siła mięsniowa

Siła mięśniowa- to cecha charakteryzująca możliwości układu ruchu, definiowana jako: Zdolność do pokonywania oporu zewnętrznego lub przeciwdzałania mu kosztem wysiłku mięśniowego lub jest to wypadkowy moment sił rowijany przez mięsień lub grupy mięśniowe w pojedynczym i maksymalnym skurczu izometrycznym.

- planowanie ruchu

Planowanie ruchu jest to zdolność wyobrażenia sobie przez dziecko całej mentalnej strategii jak przenieść się z punktu A do punktu B – np. jak wejść na drabinę i zerwać jabłko z dzrzewa, wyjść na krzesło by sięgnąć do wysokiej półki w szafie, jak wejść pod stół by nie uderzyć się w głowę – jak jeżdzić na hulajnodze, rowerze – jak nauczyć się kroków tańca.

Dziecko musi zaplanować kolejność i szybkość ruchu, koordynację ciała oraz kończyn górnych i dolnych, siłę jaką ma użyć przy tym zadaniu oraz szereg innych czynności, aby osiągnąć ten specyficzny cel. Planowanie ruchu wymaga takich umiejętności jak m.in. wzrokowe postrzeganie ruchu z równoczesną korekcją w czasie ruchu, wybranie dobrych opcji ruchu z równoczesnymi uzupełnieniami i poprawkami. Ruch musi odbywać się w odpowiedmnim czasie, z określoną uwagą dziecka i koncentracją. Jeżeli dziecko jest sprawne ruchowo to towarzyszy mu radość i samozadowolenie- w innym przypadku smutek, zniechęcenie do kolejnych prób, depresja – wynikiem czego najczęściej jest nieodpowiednie zachowanie dziecka

- kolejność i szybkość ruchu

Jest to porządek – kolejność łańcuchów ruchowych od czasu bodżca do okresu wykonania zadania. Kolejność ruchu u dziecka powinna być naturalnie automatyczna/ intuicyjna. Dzieci z DCD mają spore trudności w osiąganiu tej części zadania ruchowego. Zawyczaj wykonują czynności ruchowe bardzo wolno ( n.p. pisanie literek).

Wielokrotne powtarzanie podstawowych form ruchu „ przeciera” i „toruje” drogi przepływu informacji w centralnym układzie nerwowym aby wyuczyć dziecko łatwego i płynnegio reagowania na bodżce i przewodnictwo do osiągnięcia celu

- integracja sensoryczna

Integracja sensoryczna polega w wielkim uproszczeniu na tym, jak dziecko radzi sobie ze zrozumieniem sensorycznego odczucia i jak przetwarza je na określone reakcje. Dzieci mogą byc przeczulone na dziełanie niektórych stymulantów i ich reakcje/ zachowania fizyczne i psychiczne są odmienne od zachowania prawidłowo rozwijających się dzieci.

Od 1976 roku E. Rusin i M. Rusin zajmują się tematem rozwoju psychomotorycznego dzieci- ich koordynacji ruchowej od wieku niemowlęcego do 6 –go roku życia dziecka – kiedy to pełny rozwój psychomotoryczny podstawowych funkcji ruchowych człowieka powinien być zakończony. W praktyce zdarza się jednak, że dorośli zaniedbują poszczególne etapy rozwojowe dzieci- są wyrozumiali dla dziecka i dla siebie samych. Szukają pomocy, gdy dziecko zaczyna szkołę lub jest już w 1-4 tej klasie.

Inny niż w granicach normy rozwój dziecka stara się nam coś „powiedzieć” – zasygnalizować kierunek i żródło pochodzenia opóżnienia rozwojowego. (Przeczytaj historię Jasia i Małgosi).

Jeżeli dziecko około 12-14 miesiąca życia, zaczyna chodzic, następnie biegać rodzice nie zwracają uwagi, że w wieku 2 lat powinno przez moment stać na jednej nodze, skakać obunóż przez małą przeszkodę w wieku 3 lat, jak również rytmicznie wykonywać podskoki naprzemianstronne do muzyki, poruszać się cwałem bocznym w lewym i prawym kierunku, że w wieku 4 lat powinno używać dominującej ręki i prawidłowego chwytu ołówka przy rysowaniu.

W wieku 5-6 lat dziecko powinno osiągnąć wszystkie cechy motoryczne dorosłego człowieka.

Jeżeli tak się nie dzieje, to dziecko w 1-szej klasie jest najpewniej bardzo nieszczęśliwe:

nie potrafi się ubierać i rozbierać w czasie jak większość dzieci
nie potrafi otworzyć pudełka ze śniadaniem w czasie jak większość dzieci
nie potrafi poskładać kredek, zeszytów – ciągle giną mu rzeczy i ma wielki bałagan w tornistrze
nie potrafi zawiązać sznurówek, więc rodzice kupują buty na rzepy
nie potrafi słuchać, choć słyszy
nie potrafi zapamiętać i wykonać kilku prostych poleceń
nie potrafi bawić się z rówieśnikami a rówieśnicy nie wybierają go do gier i zabaw oraz nie zapraszają na imieninowe/ urodzinowe przyjęcia

Co więcej - DCD DEVELOPMENTAL COORDINATION DISORDER „mieszka” w dużym lub mniejszym stopniu we wszystkich innych zespołach chorobowych.

Dlatego – E i M Rusin opracowali własną metodę leczenia DCD i im pochodnych zespołów chorobowych. Leczymy RUCHEM, bo właśnie tego ukierunkowanego, prawidłowo zdiagnozowanego i zagubionego gdzieś tam po drodze wzrastania dziecka – ruchu – brakuje dzieciom do szczęścia i procesów pozytywnego uczenia się.

Prognozy

Wczesna interwencja w diagnozie i programie jest konieczna aby zminimalizować skutki DCD.

Program interwencyjny będzie tym bardziej skuteczny im szybciej będzie zainicjowany w 1-szym roku zycia dziecka, kiedy jego CUN jeszcze dramatycznie się rozwija i zmienia i ma sporą plastyczność do „torowania” i „tworzenia” nowych dróg przekaujących informację

W przypadku braku interwencji i wsparcia dziecko z problemami koordynacji ruchowej nie radzi sobie z pisaniem , kolorowaniem, wycinaniem, czytaniem i staje się dzieckiem coraz bardziej „ wycofanym”, gubi motywację oraz jest nie akceptowane w grupie rówieśniczej. Frustracja i inność od rówiesników wywołują agresywność lub bierność zachowań.

Dzieci z DCD i innymi pokrewnymi schorzeniami przeżywają największe tragedie w 3-4 klasie szkoły podstawowej – wówczas już nie radzą sobie zupełnie z intensywnością i tempem programu szkolnego i z wielką frustracją pozostają same-sobie do końca życia. Jako dorośli m.in. mają problemy z prowadzeniem samochodu, czytaniem mapy, orientacją w przestrzeni - lista jest długa.

Towarzyszą im problemy z akceptacją w środowisku pracy.

Najlepsze rokowania mają dzieci zdiagnozowane w 1-2 roku życia. Regularne / holistyczne, specjalnie zaplanowane zajęcia psychoruchowe przygotowują je do pracy w szkole – do gotowości szkolnej w 6-tym roku życia.

Nie zwlekaj ! Jeżeli Twoje dziecko ma tego typu problemy zadzwoń do nas. Wizyta w domu pacjenta.